T E N Z İ H
Rabbimiz Allâhu Teâlâ, yüceliğinde yakın ve yakınlığında yücedir.
Mahlûkatı kudretiyle O yaratmıştır. İşleri hikmeti ile takdir eden O'dur.
İlmiyle her şeyi kuşatmıştır. Kelimesi/sözü tamdır. Rahmeti umûmîdir.
Ondan başka ilâh yoktur.
O'na şirk/ortak koşanlar, O'nun dengi olduğunu iddia edenler, ya da
O'nun benzeri veya rakibi olduğuna inananlar yalancıdır.
O; yarattıklarının sayısınca, arşının genişliğince, kendisinin razı olduğu
ölçüde, kelimelerinin mürekkepleri kadar, ilminin sonsuzluğunca, dilediği ve
yarattığı kadar sübhândır.
"Gaybda olanı ve görünürde olanı bilendir.323 "Rahman, Rahim"
"Melik, Kuddûs, Aziz ve Hakim'dir."i324 Vahid'dir, Ehad'dır, Ferd'dir,
Samed'dir. "Doğmamıştır ve doğurmamıştır. Hiçbir şey O'nun dengi
değildir." 325 "O'nun benzeri gibisi yoktur. O işitendir, görendir."i326 O'nun
benzeri ve dengi yoktur. Yardımcısı ve destekçisi yoktur. Ortakçısı ve
veziri yoktur. Eşi ve danışmanı yoktur.
O, cisim değildir ki dokunulsun. Cevher değildir ki hissedilsin/algılansın.
Araz değildir ki uzak/yok olsun. Bir şeylerden birleşmiş/mürekkeb değildir ki
dağılsın. Âlet/araç sahibi değildir ki temsil edilsin, benzeri yapılsın. Telif
sahibi (bir şeye bitişik ve yakın) değildir ki nitelensin. Hayâl edilebilir bir
mâhiyet sahibi değildir ki sınırlansın. O, herhangi bir tabiat (maddî karakter)
sahibi değildir. O herhangi bir tâli' (güneş vs. gibi doğan bir şey) değildir. O
bir karanlık değildir ki aydınlansın. Bir nûr/ışık değildir ki ortaya çıksın. O,
eşyayı ilmiyle, ama herhangi bir karışma olmaksızın kuşatmıştır. Eşyanın içini
herhangi bir temas olmaksızın görendir/bilendir.
O Hâkim (hüküm ve hikmet sahibi) bir Kahhâr'dır. Rahim (rahmet
sahibi) bir Kâdir'dir. Satir (günahları örten) bir Gâfir'dir (günahları affeden).
Fâtır (ilk var eden) bir Hâlık'tır. Ma'bûd olan bir Ferd'dir. Ölmeyen diridir.
Yok olmayan ezelîdir. Melekût âlemlerinin ebedîsidir. Ceberut âlemlerinin
sermedîsidir (sonsuzudur). Uyumayan bir Kayyûm'dur (ayakta, dimdik).
Zulüm edilemez bir Azîz'dir (güçlüdür). Râm edilemez bir Meni’dir.327 En
güzel isimler (Esmâ-i Hüsnâ), yüce sıfatlar ve sonsuz azamet O'nundur.
Vehimler O'nu tasavvur edemez. Fehimler/anlayışlar O'nu bilemez. Kıyas ile
ölçülemez. İnsanlara benzetilemez. Akıllar O'nu niteleyemez. Zihinler O'nu
sınırlayamaz.
Yarattıklarına benzemekten ya da halkettiklerine bitişmekten yücedir.
Nefesleri kuşatan ve sayısını bilendir. "Herkesin yaptığını gözetleyip muhafaza edendir. 328 "O herkesi kuşatmış ve sayısını tesbit etmiştir."329 "Kıyamet günü herkes O'nun huzuruna tek tek gelecektir."330 "O doyurandır, doyurulan değil."331 O rızık verendir; rızık verilen değil. O kurtaran ve himaye edendir; kurtarılan ve himaye edilen değil.
323 Haşr, 59/22.
324 Haşr, 59/22-23.
325 İhlâs, 112/3-4.
326 Şûra, 42/11.
327 Menî': Başkaları tarafından zaptedilemez, ele geçirilemez, güç yetirilemez bir kuvvet sahibi.
328 Ra'd, 13/33.
329 Meryem, 19/94.
330 Meryem, 19/95.
331 En'âm, 6/14.
Abdulkadir Geylani Hazretleri(k.s.)
